Tehlikeli Sahada Heat Tracing Uygulamaları

Hazardous Area’da (Tehlikeli Alan) Boru Hattı Isıtma

Ex- Proof Alanlarda Heat Tracing

Tehlikeli Alan, yanıcı gazların, sıvıların ve diğer maddelerin depolandığı, taşındığı veya işlendiği yerdir. Elektrikli ısı izleme (Heat Tracing) devreleri tehlikeli alanlarda çalışırken güvenlik temel gerekliliktir.

Bu yüzden 1992 den beri sayısız projede ve tehlikeli alanlarda uygulama yaparak tesislerin kesintisiz ve güveli şekilde hizmet vermesini sağlamış bulunmaktayız.

Ex-Proof onaylı ve sertifikalı elektrikli ısı izleme (EHT) çözümleri ile  uluslararası ve ulusal standartlara uygun güvenli ürünlerimizle: Petrol ve Gaz üretim de Dağıtım tesisleri, Şeker tozu ve buğday tozları bulunan üretim tesisleri, Boya Üretim tesisleri, Çimento fabrikaları,  Atık bertaraf tesisleri gibi tehlikeli alanlarda Elektrikli Heat Tracing uygulamalarını güçlü ve tecrübeli kadromuz ile başarmaktan gurur duymaktayız.

Patlayıcı (yanıcı) nitelikteki gaz, toz veya buharın hava ile karışarak patlayıcı kıvama geldikleri yerlere tehlikeli veya patlayıcı (hazardous) ortam denir. Patlayıcı ortam oluşması ve tehlike yaratabilmesi için üç ana unsur bir araya gelmesi gerekir.

1. Yanıcı gaz buhar veya toz,
2. Oksijen
3. Enerji, patlamayı ateşleyecek bir kıvılcım veya güç kaynağı.

Bu üç unsur bir araya geldiğinde patlama tehlikesi oluşmaktadır. Alınan tedbirler de bu üç öğeden bir veya birkaçını yok veya izole etmeye yöneliktir.

Bu sahalarda kullanılan elektrikli cihaz ve elemanların saha tehlike sınıfına uygun olarak güvenlikle (ex-proof )  olması gerekir.

Elektrikli ısı izleme (Heat Tracing) uygulaması, güvenlik sınıfı tehlikeli olarak belirtilen sahalarda yapılırken, sahanın güvenlik sınıflandırmasına uygun ex-proof malzeme kullanılmasına ve montaj esnasında gerekli güvenlik koşullarına dikkat edilmesi zorunluluktur.

Tehlikeli Alanlarda Heat Tracing Çözümlerimiz

1992 den beri sayısız projede ve tehlikeli alanlarda uygulama yaparak tesislerin kesintisiz ve güvenli şekilde hizmet vermesini sağlamaktayız.

ATEX Sertifikalı Ürün Gruplarımız ile İNTERTEC, ELTHERM (GmbH), CHROMALOX (USA) gibi güvenilirliğini kanıtlamış firmalarla sağladığımız temsilcilikler ve 28 yıllık mühendislik tecrübemiz sayesinde patlama riski bulanan her türlü endüstriyel tesis için uygulamaya uygun (Ex-proof) ürün gruplarımız ile çözümler sunuyoruz.

• ATEX Sertifikalı Isıtıcı Kablolar
• Ex-proof Kumanda ve Kontrol Ekipmanları( Dijital ve Capillary Termostatlar)
• Ex-proof Pano, Enclosure, Panel Isıtıcılar ve Bağlantı Kutuları
• Ex-proof Sıcaklık Sensörleri (PT-100,Termocouple)
• Ex-proof Rakor ve Montaj Aksesuarları

Yukarıda ki malzemeler ve daha birçok malzeme ürün gamımızda bulunmaktadır.

Ex-Proof sertifikalı elektrikli ısı izleme (EHT) çözümleri ve güvenilir ürünlerimizle; petrol ve gaz üretim ve dağıtım tesisleri, şeker tozu ve buğday tozları bulunan üretim tesisleri, boya üretim tesisleri, çimento fabrikaları,  atık bertaraf tesisleri gibi patlama ve yangın çıkma olasılığı yüksek tehlikeli alanlarda heat tracing uygulamalarını güçlü,  tecrübeli kadromuz ile başarmaktan gurur duymaktayız.

PATLAYICI ORTAMLAR İÇİN BÖLGE (ZON) SINIFLANDIRMALARI

Patlayıcı bir ortamda elektrikli ekipman kullanmak zorunluluğu var ise, bu ekipman işletmeyi tehlikeye düşürmemelidir. Özel imal edilmiş ve geçerli sertifikası olan ürünler kullanılmalıdır.

İşletme şartları her iş yerinde ve her sanayi dalında aynı değildir. Her tehlikeli ortama aynı tip aleti yerleştirmek ve tek bir sistem uygulamak ekonomik ve doğru bir uygulama olmaz. Bu nedenle uzmanlar patlayıcı ortamları tehlike sınıflarına göre ayırmışlardır ve her ortam için farklı bir uygulama öngörmüşlerdir. Bu bakımdan konunun iyice kavranması faydalı olacaktır.

Sürekli patlayıcı kıvamda gaz olan bir sahaya konulacak elektrikli cihaz ve bu cihazın güvenli çalışmasını sağlayacak ekipmanlar ile arıza hallerinde patlayıcı ortam oluşan bir yere konulacak elektrikli cihazlar ve bunların ekipmanları aynı olamaz. En azından ekonomik olmaları için patlayıcı ortamları sınıflara ayırmak gerekir. Bu sınıflara ZON adı verilir.

Tehlikeli sahaları zonlara ayırmadaki uygulamalar ve görüşler farklılıklar bulunmaktadır.

1. Kömür sanayinde öncü olan BATI AVRUPA GÖRÜŞÜ(ZON SİSTEMİ)

ZON SİSTEMİ

ZON 0 : Normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşan (ve oluşma ihtimali yüksek olan) ve oluştuğu an uzun süren yerler ZON 0 kapsamına girer. Patlayıcı madde kaplarının içi ve patlayıcı işleyen aparatların ( buharlaştırıcı, reaksiyon kapları gibi) iç kısımları gibi yerler bu gruba girer. Grizulu kömür madeni ocakları da ZON 0 kapsamındadır.

ZON 1 : Normal çalışma icabı patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali az olan ve olduğunda da kısa süren yerler bu gruba girer.Ancak arıza gibi anormal durumlarda patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali olan yerler de bu gruba girer. Zon 0’ ın yakın çevresi, patlayıcı madde pompa istasyonları, vana ve klape yakınları gibi yerler bu gruba gerer.

ZON 2 : Normal çalışma icabı patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali olmayan ve ayrıca arıza, kaza, tamir, bakım gibi hallerde de patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali çok az olan ve bu gibi hallerde de çok kısa sürme ihtimali olan yerler Zon 2 kapsamına girerler. Yalnızca kaynaklı boru bağlantıları bulunan tesis veya tesisin kısımları, doğal gaz ve petrol boru hatları bu gruba girer. Tozlar için ayrı bir ZON tarifi (EN50.028) yapılmış olup, gaz ve buharların aynısıdır.

ZON 10: Normal çalışma icabı patlayıcı toz ve lif ortamı oluşan ve oluşma ihtimali yüksek olan ve uzun süren yerler.

ZON 11: Normal çalışma icabı patlayıcı toz ve lif ortamı teşekkül etme ihtimali az olan ve oluştuğunda da kısa süren yerler.

ZON 12: Normal çalışma icabı patlayıcı toz veya lif oluşma ihtimali olmayan ve ancak arıza ve kaza gibi anormal hallerde oluşabilen ve bu durumların da çok kısa sürme ihtimali olan yerler bu gruba girer. Ayrıca tıbbi ortamlar da Zon G ve Zon M gibi iki sınıfa ayrılmaktadır.

GAZ GRUPLARI:

IEC ve EN gazları iki patlama grubuna ayırmış ve metan gazını (grizulu madenleri) I.gruba dahil etmiştir. Diğer bir söz ile EN maden sanayi ile diğer sanayi dallarını ayırmıştır.

PATLAMA GRUBU I : METAN

PATLAMA GRUBU II A : Propan, bütan, aseton, kereson, hexan, trimat, hylamin, vs.PATLAMA GRUBU II B : Etilen, karbon monoksit, hidrojen sülfit, etil, metil, eter, vs.

PATLAMA GRUBU II C : Hidrojen, Asetilen ve karbon di sülfit

PATLAYICI ORTAMLARDA KULLANILAN ELEKTRİK ALETLERININ KORUMA TİPLERİ

Patlayıcı ortamlarda kullanılan elektrikli cihazların dışarıya alev sızdırmaması için çeşitli önlemler alınmıştır. Söz konusu önlemler kullanılan ekipmana göre koruma tipleri adı altında sınıflandırılmıştır.

“d”-Tipi Koruma (Alev Sızmaz Koruma)

Ark veya ısı üreten elektrikli alet basınca dayanıklı bir muhafaza içerisine yerleştirilir. Patlayıcı gaz, flanş ve kapak aralıklarından her an içeri sızabilir ve yol verme esnasında çıkan elektrik arkı bu gazı patlatabilir. “d”-tipi muhafaza sayesinde, içinde patlayan gaz, dış kısımda hazır bekleyen ve patlama kıvamında olan gazı ateşleyemez. Çünkü patlama anında sızan alev soğur ve ısısı da dış ortamdaki gazı patlatmaya yetmez.

“e”-Tipi Koruma (Artırılmış Emniyet)

Normal çalışması icabı ark çıkarmayan fakat buna rağmen patlayıcı ortamı tehlikeye düşürmemesi için ilave önlem alınan bir uygulamadır.

Klemens kutuları, kablo bağlantıları,  küçük transformatör gibi normal çalışmaları esnasında ark çıkarmayan ve tehlikeli derecede ısınmayan aletlerde uygulanabilir. Bu aletlerde ancak arıza veya yanlış kullanım esnasında ark çıkma ihtimali vardır. Bu nedenle e-tipi korunmuş bir motorun sargıları içerisine termostat yerleştirilir. Isı belli bir dereceye gelince motorun yol vericisi devreyi açarak aşırı ısınmaya müsaade etmez.

“p”-Tipi Koruma (Basınçlı Tip Koruma)

Patlayıcı gaz veya buharın girmesi istenilmeyen bölge dışarıya karşı basınç altında tutularak patlayıcı gazın tehlikeli bölgeye girmesi önlenir.

“q”-Tipi Koruma (Kumlu Koruma)

Kumlu veya tozlu koruma anlamına gelir. Cihazın gaz girmesi istenmeyen bölmeleri kuvars kumu veya tozu ile doldurularak patlayıcı gaz veya buharın bu bölmelere girmesi önlenir.

“o”-Tip Koruma (Yağlı Koruma)

Ark veya ısı çıkaran aletler yağa daldırılarak patlayıcı ortamdan izole edilirler. Çok büyük transformatör ve kesiciler ile soğutma zorunluluğu olan dirençlerde uygulanmaktadır. Küçük ve taşınabilir aletlerde kullanılmamaktadır.

“m”-Tipi Koruma (Döküm Koruma, )

Isı veya ark üreten aletler veya parçaları, reçine gibi bazı kimyasal maddelerin içine gömülerek ortamı tehlikeye düşürmeleri önlenir. Döküm maddenin çalışmaya mani olmadığı lamba balastları, elektronik baskı devreleri, solenoid valf gibi yerlerde rahatlıkla kullanılır. Ölçü, kumanda kontrol gibi otomasyon devrelerinde yaygındır.

“n”-Tipi Koruma (Ark Çıkarmaz)

Koruma tipi, n, normal çalışmada elektrikli cihaza, ortamı kaplayan patlayıcı ortamı ateşlemeyeceği veya ateşlemeye sebep olabilecek bir arızanın meydana gelmesinin pek muhtemel olmadığı durumlarda uygulanan bir koruma tipidir. Bu koruma tipi “n” harfi ile gösterilmektedir.

“i”-Tipi Koruma (Kendinden Emniyetli)

İngilizce INTRINSICALLY SAFE kelimesinden kısaltılmıştır. Kendinden yani doğuştan emniyet anlamına gelir. Bir elektrik devresinin tamamı veya belirli bir kısmında normal çalışma veya arıza anında çıkan ark veya ısı patlayıcı ortamı ateşleyecek güçte değil ise bu devreye kendinden emniyetlidir denir. Burada söz konusu olan yalnızca aygıt değil, aygıtın bağlı olduğu elektrikli devrenin tümüdür.

Elektrik arkının çıkaracağı enerjinin çok düşük olması gerektiğinden bu tip koruma ancak kumanda, ölçü ve otomasyon devreleri gibi düşük voltajda çalışan aygıt ve devrelerde uygulanabilir. Arıza ve anormal hallerde de emniyetli olacağına göre en güvenilir koruma yöntemidir. Sürekli gazlı ortamda (ZON 0) dahi kullanılabilir.